0223 - 616 509De Wet verplichte ggz (Wvggz) is van toepassing, indien iemand te maken krijgt met een gedwongen opname in een psychiatrisch ziekenhuis. Het lijkt op strafrecht, omdat iemand buiten zijn wil van zijn vrijheid is beroofd. Maar het is heel anders. De belangen van de patiënt staan voorop. Het psychiatrischrecht is een zeer specialistisch rechtsgebied met een geheel eigen aanpak. Mr. dr. A.J.J. van der Heiden behandelt deze zaken. De Wvggz is van toepassing als iemand gedwongen moet worden opgenomen en behandeld in de psychiatrie. Dit kunnen chronisch zieken patiënten zijn, mensen met een verstandelijke beperking of personen die vallen onder de psychogeriatrische (ouderenzorg). Vaak gaat het dan om dementie. In dat geval is de Wet zorg en dwang (Wzd) van toepassing..
Mr. dr. A.J.J. van der Heiden is lid van de Vpan, de Vereniging van Psychiatrisch Patiëntenrecht Advocaten Nederland. Lees meer over de Vpan op: www.vpan.nu.
Crisismaatregel of IBS: de spoedprocedure
De beschikking voor een crisismaatregel (CM) of of inbewaringstelling (IBS) wordt door de burgemeester gegeven. Sprake moet zijn van een onmiddellijk ernstig gevaar, vermoedelijk veroorzaakt door een stoornis van de geest. Een dreigend gevaar voor de patiënt zelf of voor anderen. Het dreigend gevaar is zo dringend dat de komst van de rechter niet kan worden afgewacht. En omdat de patiënt niet vrijwillig wil worden opgenomen, wordt hij gedwongen. Vaak komt de politie eraan te pas. Vervolgens beslist binnen drie dagen na de opname de rechter aan de hand van een geneeskundige psychiatrische verklaring of de CM /IBS terecht is en/of nog moet worden verlengd met drie weken.
De terechtzitting vindt plaats in de instelling zelf. Mr. Van der heiden behartigt de juridische belangen van de patiënt. Tegen de uitspraak kan je niet in hoger beroep. Wel in cassatie bij de Hoge Raad. Ook kan een verzoek om opheffing van de CM / IBS worden ingediend. Blijkt dat de burgemeester ten onrechte een last tot gedwongen opname heeft gegeven, dan kan bij de burgerlijke rechter een verzoek om schadevergoeding worden ingediend.
ZM: zorgmachtiging
Een ZM of zorgmachtiging is een maatregel van de rechter, om een patiënt gedwongen op te nemen in een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Meestal is er geen spoed. Mr. Van der Heiden komt bij de patiënt thuis om het dossier te bespreken en te zoeken naar alternatieven. Daarna komt de rechter. Ook bij de patiënt thuis. Er moet in ieder geval sprake zijn van een gevaar veroorzaakt door een psychiatrische aandoening en een patiënt die niet vrijwillig wil worden opgenomen. Mr. Van der Heiden bespreekt ook of de patiënt bereid is vrijwillig bepaalde voorwaarden na te leven, zoals medicijngebruik, het melden bij een FACT-team of het toelaten van GGZ-medewerkers thuis. Is die bereidheid er dan kan een voorwaardelijke machtiging worden gevraagd en blijft de patiënt gewoon thuis, zolang hij de voorwaarden nakomt.
Rechten
De patiënt die onvrijwillig van zijn vrijheid is beroofd, heeft ook rechten. Het recht op bezoek, het recht op vrij telefoonverkeer of het gebruik van geld en het beheer van bezittingen. Bepaalde rechten kunnen door regels worden beperkt. Voelt u zich beperkt dan is vaak een klachtenprocedure mogelijk. Ook kunt u de hulp vragen van een patientvertrouwenspersooon (pvp) die onafhankelijk van de instelling uw informatie geeft en de helpende hand biedt.
(Voorwaardelijk) ontslag en verlof
In overleg met de behandelaar of de geneesheer-directeur kan aan de patiënt verlof worden verleend of (voorwaardelijk) ontslag worden gegeven. Dan kunt u naar huis. De patiënt zal zich vaak aan bepaalde regels moeten houden om het mogelijke gevaar af te wenden. De advocaat kan beroep instellen bij de rechtbank als ontslag wordt geweigerd.